Waarom?
Lokale besturen zijn de speler bij uitstek om de handschoen op te nemen
en werk te maken van een ambitieus lokaal energie- en klimaatbeleid. Zo
kunnen ze de kiemen leggen voor een wereldwijde succesvolle aanpak van
de klimaatverandering. Lokale besturen spelen daarbij een cruciale rol.
Enkel op het lokale niveau kunnen tastbare oplossingen worden uitgewerkt,
die op het terrein alternatieven tonen en inspiratie bieden aan andere
bestuurders. Enkel de lokale besturen hebben de vinger aan de pols bij
de bevolking en bij lokale experimenten rond duurzamere leefpatronen. De
verwachting ten aanzien van lokale besturen om het voortouw te nemen in
een lokaal duurzaamheidsbeleid zal alleen maar toenemen.
Lokale besturen kunnen de ‘Covenant of Mayors’, ondertekenen, de oproep
van de Europese commissie voor steden en gemeenten om verder te gaan dan
de minimale 20/20/20 doelstellingen. De ondertekening van deze overeenkomst
vormt de ideale kapstok om als lokaal bestuur werk te maken van een ambitieus
energie- en klimaatbeleid.
Wist je dat Mol dit Convenant ondertekend heeft in juni van dit jaar!
Hoe?
Indien we als burgers ideeën hebben om duurzame projecten op te zetten
maar die ons eigen draagvermogen overstijgen, kunnen we in de gemeente
een ideale partner vinden om er samen de schouders onder te zetten. Hieronder
wat voorbeelden.
Enkele ideeën:
- Lokale besturen kunnen een
renovatiebegeleideraanwerven (naar het voorbeeld van OCMW Kortrijk)
voor energiezuinige (ver)bouwingen van inwoners. Een renovatiebegeleider
helpt met het zoeken naar goede aannemers, bundelt de verschillende premie
aanvragen en houdt een oogje in het zeil bij de werken.
- E-portemonnee: elektronische spaar- en beloningssysteem waarmee inwoners
van een bepaalde gemeente punten kunnen verdienen door duurzaam en milieuvriendelijk
gedrag.
- Bestaande initiatieven promoten, implementeren: Dikke-truiendag, Ik Kyoto,
fairtradegemeente,…etc.
-
Met Belgerinkel naar de Winkel
Met Belgerinkel naar de Winkel, een vaste waarde in het voorjaar, is de
grootste fietspromotiecampagne van Vlaanderen. Dankzij de goede samenwerking
tussen Bond Beter Leefmilieu, UNIZO en CM blijft de campagne succes oogsten:
in 2/3de van de Vlaamse gemeenten nemen jaarlijks meer dan 10.000 handelaars
en 80.000 fietsende klanten deel. Maar liefst 1 op 2 deelnemers geeft aan
dat hij/zij meer fietst dankzij het duwtje in de rug van Belgerinkel. Dat
betekent dat we 40.000 Vlamingen motiveren om vaker te fietsen.Met Belgerinkel
naar de Winkel verloopt volgens een traditioneel recept: wie 5 weken lang
boodschappen doet met de fiets of te voet, krijgt in elke deelnemende winkel
een stempel op de Belgerinkel-spaarkaart. Met een volle spaarkaart maken
de deelnemers in hun gemeente kans op één van de 200 te verloten Belgerinkel-fietsen,
een fietsprijs van de provincie (van fietsboxen en fietskaarten tot gevulde
streekmanden) of andere mooie fietsprijzen. Zie:
www.belgerinkel.be
- Lokale besturen en hun medewerkers die op zoek zijn naar informatie over
initiatieven die
gedeeld gebruik, hergebruik of herstelin Vlaanderen mogelijk maken,
kunnen hiervoor terecht op de website www.gedeelddoor.be, een initiatief
van Netwerk Bewust Verbruiken. Daarnaast is Bond Beter Leefmilieu, met
de steun van het Fonds voor Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, bezig
met de ontwikkeling van netwerking en kennisverspreiding tussen aanbieders
van gedeeld gebruik en andere actoren die gedeeld gebruik willen ondersteunen.
Ambtenaren die op lokaal niveau bezig zijn met het bevorderen van gedeeld
gebruik, hergebruik of herstel, of interesse hebben om hierover meer kennis
te verwerven, kunnen zich inschrijven op de LinkedIn Group “Lerend Netwerk
Van Product Naar Dienst”.
- Op 12 oktober 2013 is het opnieuw
Nacht van de Duisternis. Die nacht kan u de inwoners van uw gemeente
laten proeven van de rust en gezelligheid in een donkere nacht en dit door
de openbare verlichting en klemtoonverlichting te doven. Met deze jaarlijkse
campagne zet Bond Beter Leefmilieu, Preventie Lichthinder en de Werkgroep
Lichthinder (VVS) de impact van lichtvervuiling in de kijker. Door inderdaad
... het licht eens uit te doen. Want we verlichten met zijn allen te veel
en verkeerd. Het kan vaak met minder zonder dat de veiligheid er onder
lijdt. Even vaak wordt de verlichting naar boven de hemel in gestraald.
Met alle gevolgen van dien: te veel nachtelijke verlichting leidt tot slaapgebrek
en tot gezondheidsproblemen bij mensen. Maar ook het bioritme van planten
en dieren leiden er onder. En een te fel verlichte nacht is ook een enorme
energieverspilling.Schrijf u in als gemeente op
www.nachtvandeduisternis.be
-
Cycle Chic: Vele Vlaamse steden en gemeenten zetten fors in op veilige
fietsinfrastructuur om hun inwoners aan te zetten om te fietsen. basisvereiste,
maar moeten steden en gemeenten ook focussen op marketing van fietscultuur.Bond
Beter Leefmilieu was één van de eerste organisaties ter wereld die het
‘Cycle Chic’-merk, ontstaan in Kopenhagen en nu verspreid over meer dan
50 landen ter wereld, overnam met goedkeuring van de oprichter Mikael Colville-Andersen.
De blog trekt wekelijks gemiddeld 1.000 bezoekers uit binnen- en buitenland.
Sinds 2011 brengen we de blog ook tot leven in verschillende Vlaamse centrumsteden
(Gent, Antwerpen, Brugge, Hasselt, Oostende en Brussel).
- Stijgende energiefacturen? Dreigende stroompannen? Niet als het van de
deelnemers aan de
Energiejachtafhangt. Tijdens de voorbije campagne bespaarden de meer
dan 5000 deelnemende gezinnen gemiddeld meer dan 140 euro (9,24 %). De
nieuwe campagne start op 1 december 2013. Doel: zo veel mogelijk energie
besparen tijdens het stookseizoen (tot 31 maart) zonder aan comfort in
te boeten. Ook de gemeente kan helpen: deze kan de burgers helpen om energie
te besparen door in te schrijven voor de Energiejacht. Inwoners uit de
gemeente krijgen dan de kans om de opleiding tot
energiemeesterte volgen. Bovendien ontvangt de gemeente affiches en
flyers om te verspreiden en kunt u een beroep doen op onze helpdesk. Alle
deelnemers ontvangen wekelijks een nieuwsbrief met tips, getuigenissen
en interessante info.
- Als gemeente kan u uw inwoners helpen om snel en gemakkelijk de
meest energiezuinige productente vinden, door Topten actief bekend
te maken. Topten is een online zoekmodule die consumenten op transparante
wijze een vergelijking laat zien tussen verschillende soorten elektrische
toestellen. Topten toont de meest energie-efficiënte toestellen in verschillende
productcategorieën waaronder huishoudtoestellen, kantoorapparaten, consumentenelektronica
en auto’s. U kan een voorbeeldtekst voor het gemeentelijk infoblad opvragen
bij: info@topten.be en
www.topten.be
- Als lokaal bestuur kan je inzetten op een wijkgerichte aanpak met een
groepering van renovatieprojecten. Zo kan je bijvoorbeeld
stadsplannersaanstellen die verantwoordelijk zijn voor de renovatie
van een wijk. Dankzij de gebouwoverschrijdende aanpak kunnen heel wat synergiën
benut worden. Zo kan rekening worden gehouden met de wisselwerking tussen
verschillende energiemaatregelen, zoals tussen de graad van energiebesparingsmaatregelen
en de nood aan bijhorende aanpassingen aan elektriciteit- en warmtelevering.
Een stadsdeelrenovatie biedt meteen ook de mogelijkheid om de verschillende
thema’s in deze renovaties geïntegreerd te benaderen (energie, ruimte,
groen, mobiliteit, materialengebruik,…).
- Het mobiliteitsdecreet vertrekt van het STOP-principe: eerst de stappers,
dan de trappers, vervolgens het openbaar vervoer en tot slot het gemotoriseerd
personenvervoer. De gemeente kan deze hiërarchie toepassen bij de heraanleg
van straten, de herinrichting van pleinen,... Zorg voor een goede ‘doorwaadbaarheid’
voor voetgangers en fietsers, met brede voetpaden, doorsteekjes voor voetgangers,
veilige fietsverbindingen, goede oversteekmogelijkheden, enkel richting
straten voor het autoverkeer waar fietsers tegen de richting mogen rijden,
… Probeer daarbij maximaal de bewoners te betrekken en te enthousiasmeren,
bijvoorbeeld met de invoering van speel- of leefstraten. Om dit alles goed
te laten verlopen en rekening te houden met de verschillende belangen die
meespelen als het om verkeer gaat, kan de gemeente best een
gemeentelijk mobiliteitsplan opmaken. Zorg daarbij voor een
goede samenwerkingmet de bevolking.
- Enkele concreet aandachtspunten om de stadskern aantrekkelijker te maken:
- Maak een inventaris van de niet gebruikte woongronden in of aansluitend
bij de kern. Ga na welke leegstaande panden in gemeente (vroegere school-,
bedrijfs- of ander gebouwen) kunnen herbestemd worden. Zorg dat deze inventaris
van niet gebruikte gronden en gebouwen op een laagdrempelige manier wordt
ontsloten, bijvoorbeeld via internet (zoals de atlas van de woonuitbreidingsgebieden).
- Probeer niet gebruikte gronden in de stads- of dorpskern te activeren,
door private investeerders aan te trekken om hier bouwprojecten op te zetten,
door PPS-projecten op te starten of door een co-housing groep aan te trekken.
Zet promotiecampagnes op om bouwen en wonen in het centrum te ondersteunen.
- Zoek naar mogelijkheden om onderbenutte woningen of villa’s intensiever
te gebruiken, bijvoorbeeld door samenhuizen te ondersteunen. Pas indien
nodig de verkavelingsvoorschriften aan om het opdelen van bestaande villa’s
mogelijk te maken.
- Zorg dat bij nieuwe woningbouwprojecten de principes van duurzaam bouwen
en wonen doorwerken: bouwen aan een hoge dichtheid, met veel groen, een
zongerichte oriëntatie, energiezuinige of liefst passieve woningen, vasthouden
en hergebruiken van regenwater, autoluw en kindvriendelijk,... Hiervoor
kan gebruik gemaakt worden van bestaande meetinstrumenten (BREAAM, duurzaamheidsbarometer,...)
en kan inspiratie opgedaan worden bij vernieuwende concepten zoals ecovillages.
- Zorg ervoor dat inwoners met bouw- of verbouwplannen terecht kunnen bij
een dienst voor (gratis) duurzaam bouwadvies.
- Maak werk van een grondbeleid om meer greep te krijgen op de vastgoedmarkt.
Zet vanuit de gemeente een gemeentelijke grondregie op. Door zelf centraal
gelegen gronden aan te kopen heb je als gemeente veel meer sturingsmogelijkheden
bij nieuwe bouwprojecten. Ga na of het mogelijk is om slecht gelegen bouwgronden
in de gemeente te schrappen en de bouwrechten te verplaatsen naar een locatie
in het centrum. Onderzoek formules zoals erfpacht om wonen in het centrum
beter betaalbaar te houden.
